DigiC interviewt Leontien de Waal, sector banker bouw bij ABN Amro. Samen met David Kemps organiseerde zij een workshop op de marktinnovatiedag van DigiC op 22 juni. Lees hier meer over hun visie op hoe robots de bouw kunnen helpen.
Kun je ons iets over jezelf vertellen en wat je drijft in jouw vakgebied?
Ik werk als sector banker Bouw bij ABN Amro. Vanuit trends, ontwikkelingen en wetgeving bekijk ik welke producten en diensten we als bank kunnen ontwikkelen om de ondernemers in de sector nog beter te bedienen. Dat doen we niet alleen door middel van financiering, maar ook door bijvoorbeeld subsidieadvies of hulp bij doorontwikkeling van duurzame businessmodellen. Ik zeg altijd: een duurzame focus draagt bij aan de toekomstbestendigheid van bedrijven in de bouwsector.
Wat was de inspiratie achter het organiseren van de sessie ‘Waar blijven ze nou, die robots in de bouw’ op de marktinnovatiedag van DigiC?
We hebben eerder een rapport gemaakt, ‘Robotisering in de bouw’. Dat kan je aanvliegen vanuit een hele technische kant, wat is er nodig om te digitaliseren en te robotiseren. Maar wij wilden een bredere, meer strategische kijk geven op digitalisering en robotisering in de bouw. Het ultieme doel van ondernemers is volgens mij om bijvoorbeeld een zo goed mogelijk woonproduct te realiseren, dat zowel kwalitatief-technisch als op duurzaamheidsvlak goed is. Robotisering kan helpen, maar het betekent niet dat iedere aannemer een volledig gerobotiseerde fabriek moet gaan bouwen. We hebben veel ondernemers gesproken die op verschillende manieren met robotisering bezig zijn, waar mooie lessen uit zijn voortgekomen. Dat was onze inspiratie voor de workshop. Ook hebben we voor de workshop twee bedrijven, Daiwa House en OpenSpace, voor de camera gehad. Zij laten mooi zien hoe ze dagelijks met digitalisering, robotisering en AI omgaan en welke kansen er kansen er liggen wanneer je deze elementen gaat combineren.
Wat is de belangrijkste boodschap in het rapport Robotisering in de bouw?
Begin vandaag of liever gezegd gisteren met nadenken over je toekomstbestendigheidsstrategie als bedrijf in de bouw en bekijk dan wat digitalisering en robotisering jou kan brengen. Stel het niet uit, ga ermee aan de slag, experimenteer, werk samen en ga je mensen en organisatie daarvoor klaar maken. Robotisering en digitalisering vraagt om een andere mindset, andere vaardigheden en digitale geletterdheid als randvoorwaarde. Robotisering biedt veel duurzame kansen om minder te verspillen in het bouwproces en het onderhoud. Bijvoorbeeld minder materiaalverbruik, betere duurzaamheidsprestaties, slimmere logistiek waardoor je minder uitstoot hebt, maar ook beter predictief onderhoud (sensoren in gebouwen en infrastructuur) en efficiëntere inspectie (met drones of satellieten).
Naar aanleiding van jullie sessie, welke actiepunten of concrete stappen zie je?
We moeten echt nog wel een paar stappen met elkaar maken om dezelfde ‘digitale’ taal te leren spreken. Nog te vaak sluiten systemen en standaarden niet op elkaar aan. We kunnen heel veel digitale informatie over een gebouw verzamelen of zelfs voordat iets er staat kun je een BIM-model maken. Maar een woning staat ook op een bepaald type ondergrond in bepaalde omgeving. Daar heb je weer GIS modellen voor. Het mooiste zou zijn als al die modellen met elkaar zouden kunnen praten. En dat de BIM-modellen ook weer vastgeknoopt kunnen worden aan allerlei generatieve design tools, om de ideale woning te ontwerpen en deze fabrieksmatig of met behulp van robots laten bouwen. De koplopers zijn er serieus mee bezig, maar daar zie je dat ze met co-makers hun eigen platform bouwen. Dat maakt het niet makkelijk om dingen sector breed te standaardiseren en daar zit nou juist de uitdaging: met gestandaardiseerd maatwerk sneller woningen te bouwen. Uiteraard moet er ook wat gebeuren aan de kant van gemeentes en vergunningverleners. Die zijn ook nog niet ingericht op gestandaardiseerd maatwerk, waardoor versnelling van die zijde, bijvoorbeeld door middel van een ‘fastlane’ vergunningstraject voor prefab en fabrieksmatig geproduceerde woningen, nog geen realiteit is.
Hoe kijk jij naar de doorbraakissues die worden genoemd in het Vision Paper van DigiC?
De benoemde issues vielen bij mij direct op z’n plek. Een belangrijk ding dat werd genoemd, is dat op dit moment de bouwsector slechts voor 8% circulair is. Er worden relatief weinig secundaire grondstoffen en materialen toegepast, ook het gebruik van biobased materialen is nog maar klein. We moeten juist naar meer hergebruik, meer biobased en slimmer materiaalgebruik. En beter vastleggen wat er in bestaande gebouwen aan materialen is gebruikt, en wat zit er in gebouwen die je nieuw maakt. Daar komt direct digitalisering om de hoek kijken. Denk bijvoorbeeld aan het maken van een pointcloud door middel van een 3D laser scan, welke wordt vertaald in een materialenpaspoort. Uiteindelijk is een stuk robotisering daar instrumenteel, want als je bijvoorbeeld een demontabel ontwerp hebt met duurzame materialen, dan kan je op een hele efficiënte manier met robotisering bouwen of slopen, met zo min mogelijk verspilling en zo veel mogelijk hergebruik.
Met betrekking tot de opkomende trend van robots, hoe denken jullie dat deze ontwikkelingen kunnen bijdragen aan het versnellen van de circulaire bouw, zoals beschreven in het Vision Paper van DigiC?
Robotisering draagt bij aan minder verspilling, meer efficiency in het bouwproces en een hogere kwaliteit. Bovendien maakt het toepassen van robotisering de bouw meer ‘sexy’ als high technology sector om te gaan werken. Dat trekt jonge mensen aan en juist dat jonge talent heb je nodig om tot grotere en nieuwe stappen op het gebied van verduurzaming te komen. En zo snijdt het mes aan twee kanten. Maar de digitale transformatie in de sector, die is pas net begonnen.
Wat is jullie persoonlijke visie op de aanbevelingen die naar voren komen in het Vision Paper en hoe kan ABN Amro daarin een significante rol spelen?
Het door ontwikkelen van het digitaal stelsel gebouwde omgeving (DSGO) is ontzettend belangrijk. Het is goed om steeds meer digitaal vast te leggen wat voor materiaal- en gebouwvoorraad we in Nederland hebben, zodat je weet voor de toekomst waar je uit kunt oogsten. In ons rapport ‘Roboterising in de bouw’ kwam net zoals bij DigiC ook naar voren dat digitalisering en robotisering iets anders vraagt van medewerkers. Dat betekent dat je anders moet gaan opleiden. Daar ligt een taak voor onderwijsinstellingen en vakgerichte opleidingen. In deze tijd gaat het erom dat je vanaf het begin van zo’n studie een digitaal bewustzijn meekrijgt. Het moet een integraal onderdeel van de opleiding worden dat je tijdens de studie met 3D printers leert werken en dat je er niet pas voor het eerst tijdens je stage mee in aanraking komt. Maar er ligt ook een taak bij bedrijven, het is een gezamenlijk belang. Als je op dit moment naar de bouw kijkt, dan is er een tekort aan mensen en ook is de instroom bij opleidingen een uitdaging. Het investeren in digitalisering en robotisering en het samen optrekken van bedrijfsleven en onderwijs, zorgt ervoor dat de sector en je bedrijf toekomstbestendig blijven.
Als je één krachtige oproep zou kunnen doen aan de community betreffende de circulaire bouw en digitalisering, wat zou dat dan zijn?
Ga het meer écht samen doen. Vanuit passie en enthousiasme ontstaan fantastische innovaties, maar het gevaar is wel dat die dan toch weer te lang een eilandje blijven. Zo krijg je die variëteit aan verschillende standaarden en platforms naast elkaar. De kracht van de bouwsector zit in slimme samenwerking. Dat je vroegtijdig met elkaar nadenkt over wat je wil oplossen. Bouwer, ontwikkelaar, architect en ook de overheid: vanaf het allereerste moment met elkaar om de tafel zitten hoe het zo slim mogelijk gedaan kan worden. Nu wordt vaak iets bedacht, doorgegeven of bij wijze van spreken ‘over de schutting gegooid’. Daar moeten we vanaf en kan de sector in groeien.
Als bank staan wij er altijd voor open om met ondernemers aan tafel te gaan die bezig zijn met innovatie, digitalisering en duurzaamheid om te kijken hoe we die verder kunnen helpen. We kennen de sector heel goed en kunnen vaak ook een kritische spiegel zijn. Vaak zijn we een schakel tussen verschillende ondernemers die elkaar nodig hebben om te innoveren. Met een cross-sectorale kijk vanuit een industrieperspectief en een bouwperspectief, proberen wij de connectie te maken tussen verschillende sectoren. Cross sectoraal leren van elkaars innovaties.
Bekijk hieronder de filmpjes van OpenSpace en Daiwa House:
